Đơn vị đo lường Việt Nam

NGHỊ ĐỊNH CỦA CHÍNH PHỦ SỐ 134/2007/NĐ-CP NGÀY 15 THÁNG 8 NĂM 2007 QUY ĐỊNH VỀ ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG CHÍNH THỨC

Các đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI

(The International System of Units) 

Các đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI bao gồm:

1. Các đơn vị cơ bản quy định tại Bảng 1.

Bảng 1

TT	Đại lượng	Tên đơn vị	Ký hiệu đơn vị
1	độ dài	mét	m
2	khối lượng	kilôgam	kg
3	thời gian	giây	s
4	cường độ dòng điện	ampe	A
5	nhiệt độ nhiệt động học	kenvin	K
6	lượng vật chất	mol	mol
7	cường độ sáng	candela	cd

2. Các đơn vị dẫn xuất quy định tại Bảng 2.

Bảng 2

TT	Đại lượng	Đơn vị		Thể hiện theo đơn vị cơ bản thuộc hệ đơn vị SI
		Tên	Ký hiệu
1. Đơn vị không gian, thời gian và hiện tượng tuần hoàn
1.1	góc phẳng (góc)	radian	rad	m/m
1.2	góc khối	steradian	sr	m2/m2
1.3	diện tích	mét vuông	m2	m.m
1.4	thể tích (dung tích)	mét khối	m3	m.m.m
1.5	tần số	héc	Hz	s-1
1.6	vận tốc góc	radian trên giây	rad/s	s-1
1.7	gia tốc góc	radian trên giây bình phương	rad/s2	s-2
1.8	vận tốc	mét trên giây	m/s	m.s-1
1.9	gia tốc	mét trên giây bình phương	m/s2	m.s-2
2. Đơn vị cơ
2.1	khối lượng theo chiều dài (mật độ dài)	kilôgam trên mét	kg/m	kg.m-1
2.2	khối lượng theo bề mặt (mật độ mặt)	kilôgam trên mét vuông	kg/m2	kg.m-2
2.3	khối lượng riêng     (mật độ)	kilôgam trên mét khối	kg/m3	kg.m-3
2.4	lực	niutơn	N	m.kg.s-2
2.5	mômen lực	niutơn mét	N.m	m2.kg.s-2
2.6	áp suất, ứng suất	pascan	Pa	m-1.kg.s-2
2.7	độ nhớt động lực	pascan giây	Pa.s	m-1.kg.s-1
2.8	độ nhớt động học	mét vuông trên giây	m2/s	m2.s-1
2.9	công, năng lượng	jun	J	m2.kg.s-2
2.10	công suất	oát	W	m2.kg.s-3
2.11	lưu lượng thể tích	mét khối trên giây	m3/s	m3.s-1
2.12	lưu lượng khối lượng	kilôgam trên giây	kg/s	kg.s-1
3. Đơn vị nhiệt
3.1	nhiệt độ Celsius	độ Celsius	oC	t = T - T0; trong đó t là nhiệt độ Celcius, T là nhiệt độ nhiệt động học và T0 =273,15.
3.2	nhiệt lượng	jun	J	m2.kg.s-2
3.3	nhiệt lượng riêng	jun trên kilôgam	J/kg	m2.s-2
3.4	nhiệt dung	jun trên kenvin	J/K	m2.kg.s-2.K-1
3.5	nhiệt dung khối (nhiệt dung riêng)	jun trên kilôgam kenvin	J/(kg.K)	m2.s-2.K-1
3.6	thông lượng nhiệt	oát	W	m2.kg.s-3
3.7	thông lượng nhiệt bề mặt (mật độ thông lượng nhiệt)	oát trên mét vuông	W/m2	kg.s-3
3.8	hệ số truyền nhiệt	oát trên mét vuông kenvin	W/(m2.K)	kg.s-3.K-1
3.9	độ dẫn nhiệt (hệ số dẫn nhiệt)	oát trên mét kenvin	W/(m.K)	m.kg.s-3.K-1
3.10	độ khuyếch tán nhiệt	mét vuông trên giây	m2/s	m2.s-1
4. Đơn vị điện và từ
4.1	điện lượng (điện tích)	culông	C	s.A
4.2	điện thế, hiệu điện thế (điện áp), sức điện động	vôn	V	m2.kg.s-3.A-1
4.3	cường độ điện trường	vôn trên mét	V/m	m.kg.s-3.A-1
4.4	điện trở	ôm	W	m2.kg.s-3.A-2
4.5	điện dẫn (độ dẫn điện)	simen	S	m-2.kg-1.s3.A2
4.6	thông lượng điện (thông lượng điện dịch)	culông	C	s.A
4.7	mật độ thông lượng điện (điện dịch)	culông trên mét vuông	C/m2	m-2.s.A
4.8	công, năng lượng	jun	J	m2.kg.s-2
4.9	cường độ từ trường	ampe trên mét	A/m	m-1.A
4.10	điện dung	fara	F	m-2.kg-1.s4.A2
4.11	độ tự cảm	henry	H	m2.kg.s-2.A-2
4.12	từ thông	vebe	Wb	m2.kg.s-2.A-1
4.13	mật độ từ thông, cảm ứng từ	tesla	T	kg.s-2.A-1
4.14	suất từ động	ampe	A	A
4.15	công suất tác dụng (công suất)	oát	W	m2.kg.s-3
4.16	công suất biểu kiến	vôn ampe	V.A	m2.kg.s-3
4.17	công suất kháng	var	var	m2.kg.s-3
5. Đơn vị ánh sáng và bức xạ điện từ có liên quan
5.1	năng lượng bức xạ	jun	J	m2.kg.s-2
5.2	công suất bức xạ (thông lượng bức xạ)	oát	W	m2.kg.s-3
5.3	cường độ bức xạ	oát trên steradian	W/sr	m2.kg.s-3
5.4	độ chói năng lượng	oát trên steradian mét vuông	W/(sr.m2)	kg.s-3
5.5	năng suất bức xạ	oát trên mét vuông	W/m2	kg.s-3
5.6	độ rọi năng lượng	oát trên mét vuông	W/m2	kg.s-3
5.7	độ chói	candela trên mét vuông	cd/m2	m-2.cd
5.8	quang thông	lumen	lm	cd
5.9	lượng sáng	lumen giây	lm.s	cd.s
5.10	năng suất phát sáng (độ trưng)	lumen trên mét vuông	lm/m2	m-2.cd
5.11	độ rọi	lux	lx	m-2.cd
5.12	lượng rọi	lux giây	lx.s	m-2.cd.s
5.13	độ tụ (quang lực)	điôp	điôp	m-1
6. Đơn vị âm
6.1	tần số âm	héc	Hz	s-1
6.2	áp suất âm	pascan	Pa	m-1.kg.s-2
6.3	vận tốc truyền âm	mét trên giây	m/s	m.s-1
6.4	mật độ năng lượng âm	jun trên mét khối	J/m3	m-1.kg.s-2
6.5	công suất âm	oát	W	m2.kg.s-3
6.6	cường độ âm	oát trên mét vuông	W/m2	kg.s-3
6.7	trở kháng âm (sức cản âm học)	pascan giây trên mét khối	Pa.s/m3	m-4.kg.s-1
6.8	trở kháng cơ (sức cản cơ học)	niutơn giây trên mét	N.s/m	kg.s-1
7. Đơn vị hoá lý và vật lý phân tử
7.1	nguyên tử khối	kilôgam	kg	kg
7.2	phân tử khối	kilôgam	kg	kg
7.3	nồng độ mol	mol trên mét khối	mol/m3	m-3.mol
7.4	hoá thế	jun trên mol	J/mol	m2.kg.s-2.mol-1
7.5	hoạt độ xúc tác	katal	kat	s-1.mol
8. Đơn vị bức xạ ion hoá
8.1	độ phóng xạ (hoạt độ)	becơren	Bq	s-1
8.2	liều hấp thụ, kerma	gray	Gy	m2.s-2
8.3	liều tương đương	sivơ	Sv	m2.s-2
8.4	liều chiếu	culông trên kilôgam	C/kg	kg-1.s.A

3. Các bội, ước thập phân của đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI:

a) Bội, ước thập phân của một đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI được thiết lập bằng cách ghép tên, ký hiệu của một tiền tố SI liền vào phía trước tên, ký hiệu đơn vị đo lường này;

b) Tên, ký hiệu của tiền tố SI và thừa số quy đổi quy định trong Bảng 3.

Bảng 3

Tên		Ký hiệu	Thừa số
Quốc tế	Việt Nam
Bội
yotta	yôtta	Y	1  000  000  000  000  000  000  000  000  =  1024
zetta	zetta	Z	1  000  000  000  000  000  000  000  =  1021
exa	exa	E	1  000  000  000  000  000  000  =  1018
peta	peta	P	1  000  000  000  000  000  =  1015
tera	tera	T	1  000  000  000  000  =  1012
giga	giga	G	1  000  000  000  =  109
mega	mega	M	1  000  000  =  106
kilo	kilô	k	1  000  =  103
hecto	hectô	h	100  =  102
deca	deca	da	10  =  101
Ước
deci	deci	d	0,1  =  10-1
centi	centi	c	0,01  =  10‑2
mili	mili	m	0,001  =  10-3
micro	micrô	m	0,000  001  =  10-6
nano	nanô	n	0,000  000  001  =  10-9
pico	picô	p	0,000  000  000  001  =  10-12
femto	femtô	f	0,000  000  000  000  001  =  10-15
atto	attô	a	0,000  000  000  000  000  001  =  10-18
zepto	zeptô	z	0,000  000  000  000  000  000  001  =  10-21
yocto	yoctô	y	0,000  000  000  000  000  000  000  001  =  10-24

c) Để thiết lập một (01) bội hoặc ước thập phân của đơn vị đo lường chính thức thuộc hệ đơn vị SI, chỉ được sử dụng một tiền tố SI đơn nhất để kết hợp với đơn vị đo lường này.

Ví dụ: nanômét: 1 nm hoặc 10^-9 m (không được viết: milimicrômét: mmm).

Trong đó: nanô là tên gọi; n là ký hiệu và 10^-9 là thừa số của tiền tố này.

Ghi chú: Quy định này không áp dụng khi kết hợp với đơn vị cơ bản kilôgam. Vì lý do lịch sử, kilôgam đã chứa một tiền tố là kilô của gam. Các ước hoặc bội thập phân của kilôgam được hình thành trên cơ sở kết hợp với tiền tố SI của gam.

Điều 8. Các đơn vị đo lường chính thức ngoài hệ đơn vị SI

Các đơn vị đo lường chính thức ngoài hệ đơn vị SI bao gồm:

1. Các đơn vị đo lường theo thông lệ quốc tế quy định tại Bảng 4.

Bảng 4

TT	Đại lượng	Đơn vị đo lường theo thông lệ quốc tế			Giá trị		Ghi chú
		Tên	Ký hiệu		Một (01) đơn vị đo lường theo thông lệ quốc tế	Chuyển đổi theo đơn vị đo lường thuộc hệ đơn vị SI
1	góc phẳng	độ	o		1o	(p/180) rad
		phút	'		1' = (1/60)o	(p/10 800) rad
		giây	"		1" = (1/60)'	(p/648 000) rad
2	thể tích, dung tích	lít	L hoặc l		1 L	1 dm3	Được lập ước thập phân theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này.
3	thời gian	phút	min		1 min	60 s
		giờ	h		1 h = 60 min	3 600 s
		ngày	d		1 d = 24 h	86 400 s
4	khối lượng	tấn	t		1 t	1 000 kg	Được lập bội thập phân theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này.
		đơn vị nguyên tử khối thống nhất	u		1 u	1,660 538 86.10-27 kg
5	áp suất	bar	bar		1 bar	100 000 Pa	Được lập ước, bội thập phân theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này.
6	công, năng lượng	oát giờ	W.h		1 W.h	3 600 J	Được lập ước, bội thập phân theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này.
		electronvôn	eV		1 eV	1,602 177.10-19 J	Được lập ước, bội thập phân theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này.
7	quãng tần số	ôcta	octa		1 octa	_	lg2(f2/f1) = lg22
8	mức to	phôn	phon		1 phon	_	Tương ứng 1 dB. Đối với âm thanh đơn sắc 1 phon tương ứng với 1 dB ở tần số 1 kHz
9. Các đại lượng logarit
9.1	mức của đại lượng trường	nepe	Np	1 Np		_	ln (F/Fo) = ln e
		ben	B	1 B		_	ln (F/Fo) = 2 lg101/2 B
		deciben	dB	1 dB		_	1 dB = (1/10) B
9.2	mức của đại lượng công suất	nepe	Np	1 Np		_	(1/2) ln (P/Po) = (1/2) lne2
		ben	B	1 B		_	(1/2) ln (P/Po) = lg 10 B
		deciben	dB	1 dB		_	1 dB = (1/10) B

2. Các đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt quy định tại Bảng 5.

Bảng 5

TT	Đại lượng	Đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt		Giá trị		Mục đích sử dụng
		Tên	Ký hiệu	Một (01) đơn vị đo lường chuyên ngành đặc biệt	Chuyển đổi theo đơn vị đo lường thuộc hệ đơn vị SI
1	diện tích	hécta	ha	1 ha	10 000 m2	Chỉ dùng trong đo diện tích ruộng đất.
		barn	b	1 b	10-28 m2	Chỉ dùng trong vật lý hạt nhân và nguyên tử
2	tần số	vòng trên giây	r/s	1 r/s	1 Hz	Chỉ dùng trong đo tần số các chuyển động quay.
		vòng trên phút	r/min	1 r/min	1/60 Hz	Chỉ dùng trong đo tần số các chuyển động quay.
3	huyết áp	milimét thuỷ ngân	mmHg	1 mmHg	133,322 Pa	Chỉ dùng trong đo huyết áp
4	nhiệt lượng	calo	cal	1 cal	4,186 8 J	Chỉ dùng trong lĩnh vực thực phẩm
5	khối lượng	carat	ct	1 ct	0,2 g	Chỉ dùng đo, thể hiện khối lượng đá quý, ngọc trai

3. Các đơn vị đo lường được thiết lập trên cơ sở kết hợp từ các đơn vị đo lường quy định tại Điều 7 (ví dụ: km/s); các đơn vị đo lường quy định tại khoản 1 Điều này (L/min); các đơn vị đo lường quy định tại Điều 7 và tại khoản 1 Điều này (ví dụ kg/min).

4. Các đơn vị đo lường chưa quy định tại Điều 7, khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 8 Nghị định này nhưng được quốc tế thừa nhận.